Harry-land
-
Dome pa ein Harry - i dette tilfellet britisk. -
Her om dagen hadde vi ein liten
diskusjon om omgrepet « harry ».
Historisk sett gar det pa typar med raudt
eller mangefarga breidt slips, brylsleik
og traktorsko; ein sjolvoppnemnd
kvinnedarar utan tsjangs.Av Olav H. Aarrestad
Slike typar finst knappast lenger; det er mest vorti urad a vera ”bonde i
byen”. No gar alle ungdomar likt kledde. Ei snogg oppteljing pa det
superurbane Grunerlokka synte att 100% av dei gjekk i dongeribukse.
Da rekna ein ikkje med ikkje etniske-nordmenn, dei hadde faktisk
variasjon i kledebunaden.
Ein kan reisa til Lom, til Melbu eller Lillesand – resultatet vert det same.
Truleg aukar frekvensen av gutar i k?ps noko pa smastader. Etter vart
syn er det a kle seg slik ”harry”. Men det hadde den urbane
motdebattant vandt for a ga med pa.
A kle seg stygt og tru det er moterett, ma vel vera toppen av harrydom,
meinte vi. Det a syngja pa engelsk likeins. Ein trur ein skal dara alle og
darar berre jentungar pa tolv og knapt nok det, det ma vel vera harry av
verste skuffe. Alt for krigen var vakne skribentar klare over styrken i den
angloamerikanske paverknaden, han appellerer til det lettvinne, det som
ikkje krev at ein amar (anstrenger) seg. Det krev ikkje stort a lata skjorta
henga utanpa buksa eller seia ”fokk” i annakvar setning. A dansa etter
angloamerikansk musikk krev ikkje at ein gar pa danseskule nett, og ser
ein amerikansk sape, kan ein late hjernevinningane kvila.
Sakalla seriose gringofilmar krev ikkje stort dei heller, dei er laga etter
same lesten av vulg?r freudianisme om dei da ikkje skal tena til a styrka
element?r gringopatriotisme eller syna kor godt og rett (kapitalist-)
demokratiet er.
Fjernsynet - vi brukar ikkje harryordet tv - er den fremste malberaren for
harry-kulturen; engelsk pa alle kanalar og dyrking av alt ein kan fa for
pengar. Propagandaen skal fa ein til a tru at ein er unik, at
klassemotsetnader ikkje lenger finst, at det er individet som tel – og
aldri har vel individa vore meir like enn no. Ungdomen er
masseprodusert, og dei eldre som strevar med a vera evig
ungdommelege, er ikkje stort likare dei heller. Det heng vel saman med
at massemennesket ikkje er ei ny ovring, men dukka opp kring 1900
med teknologiens og storbysamfunna sin frammarsj.
Sovjetkulturen freista halda bygningar, fjernsyn og aviser reine for
reklame, gatene frie for privatbilar og ville gje ungdomen noko anna a
vera oppteken av enn poplatar og sjolvnyting. Men kulturen var for
krevjande, han matte gje tapt. Kultur tyder dyrking – og da meiner ein
dyrking som krev arbeid. Angloamerikanismen dyrkar latskapen i
mennesket og sigrar difor pa alle frontar. Jamvel i skuleverket. Elevane
skal l?ra utan a ama seg. Nar ein sa oppdagar at dei l?rer sv?rt lite,
omdefinerer ein eksakt kunnskap som unodvendig og gar til atak pa
tavle og kritt, pugg og den privatpraktiserande l?rar. I historie til domes
er det heilt utan interesse om dei kan plassera hendingar og personar i
rett tidsramme, sa lenge dei kan sja dei store liner. Moderne historie har
berre to foremal; vaksinera mot alle typar ”totalit?re” regime (irekna
sovjetkommunismen) og fremja demokratiske haldningar.
A hevda at Stalin tok liv av 60 millionar hoyrer med i den moderne
harryl?rdomen. Ingen elev ville fa feil om han skreiv eller sa noko slikt.
Dessutan far han l?re at kvinnesak og miljovern er viktigare enn
klassekamp, og at royking er verre enn amerikansk innsats for
demokratiet i Irak.
Aldri har vel media vori meir samstemte enn i vare dagar, aldri meir like.
Det er berre spraket som skil mellom Aftenposten og Goteborgsposten,
Expressen og Dagbladet. For a tryggja seg for at ogsa dei som kan lesa,
far den rette bakgrunnen for ”eigne” meiningar, har aviser no verda over
vedlegg fra New York Times (pa engelsk sjolvsagt) kvar laurdag. Da
kjenner den ”intellektuelle” harryen seg viss pa at han vert skikkeleg
informert. At folket stort sett er vorti harry – nett slik angloamerikanarane
vil ha det – syner reaksjonen pa den amerikanske krigsminsterens
vitjing i Noreg midt under markeringa av den fredelege opploysinga av
unionen mellom Noreg og Sverige. Folk reagerte ikkje i det heile.
Den sakalla finkulturen gjev ein heller ikkje tilfluktsrom eller troyst; i
serios moderne musikk rader kakofonien, og i kunsten abstrakte uttrykk
eller installasjonar der kunst – i meininga tame og estetisk sans
– er fullstendig fraverande. Ein kan sjolvsagt forsvara seg med eventyret
om keisarens nye klede, men dei fleste vagar ikkje ga laus pa
finkulturen av redsle for a vert oppfatta som gamaldags harry. Sa lenge
det skal mod til a ga mot fleirtalet, hover vel ikkje nemninga i det heile.
Og da har vi funni fram til etter var meining den rette definisjonen pa den
moderne harrydom: Smaklaus, vulg?r konformisme.
Det er det som pregar var tid framfor noko. Skule og media fortel kva
som til ei kvar tid er dei rette tankar: Ein skal vera tolerant, men berre
tolerera tolerante menneske. Det vil seia ein skal tolerera muslimar,
berre dei ikkje lever etter dei punkta i koranen vi ikkje godtek, ein skal
ikkje tolerera annan krig enn den USA, NATO og Israel forer.
Demokratia har rett til a drepa, ingen andre. Ein skal tolerera at
mangemilliard?rar skaffar seg pressemonopol, men ikkje at ein stat gjer
det. Ein skal tolerera at folk vert kasta i fengsel utan lov og dom, berre
det er gringoar som gjer det. Ein skal logra med halen for
gringoministrar, men nekta Mugabe og liknande busemenn tilgjenge til
landet. Eksempla er legio.
Vi hoyrde ein gong Mandela tala pa Cuba og fullrosa den kubanske
revolusjonen, landet si hjelp til Afrika (ogsa milit?rt) og Fidel Castro.
Sidan har han vori heller spak i det stykket. Og det har han gjort klokt i;
Sor-Afrika-sambandet er vel ikkje nett noko dome pa at det hjelper a
dekretera at kampen mot rasediskriminering er viktigare enn
klassekampen. I USA er det i dag enorme sosiale skilnader og den
hogste kriminalitetsfrekvensen i verda.
Nokre svarte har kasta seg opp til mangemillion?r, og no finst det ikkje berre lutfattige svarte, men og nokre fattige kvite, og truleg vert ikkje
homseksuelle tilhove straffa. Slik sett er USA vorti eit framifra demokrati.
Det er Haiti i og for seg og. Utan at folk har fatt det eit har betre. Men i
dongeri og k?ps gar dei, bade i Mandelaland og pa Haiti. Sa kva klagar
ein over da? -
Kun abonnenter kan lese hele artikler. Du kan enkelt abonnere på Friheten
Meld deg inn nå!
Stikkord
Kommentarer
blog comments powered by Disqus